C - Encyclopedie van Suriname
Deze encyclopedie vul ik met thema's die Suriname betreffen. Het gaat om gebouwen, personen, gebeurtenissen en plekken.
Alle foto's: (c) Allard Bijlsma, tenzij bij het beeld anders vermeld.
Cabo Verde, Plantage
Plantage Cabo Verde is een historische suikerplantage aan de Surinamerivier in Suriname. Oorsprong: De plantage werd al in 1677 bekend en is sindsdien een belangrijk onderdeel van de koloniale geschiedenis van Suriname. Geschiedenis: In 1754 werd de plantage gesplitst in twee delen: Cabo Verde en Cabo Boa Esperanza (Kaap de Goede Hoop). Beide plantages werden gebruikt voor de teelt van koffie. Eigenaars: De plantage had verschillende eigenaars gedurende de jaren, waaronder David Moses Cardose Baeza en David de Josef de Meza. Franse Cassard-expeditie: In 1712 werd de plantage getroffen door de Franse plunderaar Jacques Cassard, die de omgeving verwoestte. Huidige status: De locatie van de plantage is nog steeds herkenbaar, maar de plantage zelf is niet meer actief.
Caricom
Suriname is lid van het Caricom. De Caricom/CARICOM, afkorting van het Engelse Caribbean Community (Nederlands: Caribische Gemeenschap), is een intergouvernementele organisatie die in 1973 werd opgericht in Georgetown, Guyana. Dit werd gedaan door de toen net van het Verenigd Koninkrijk onafhankelijk geworden landen Barbados, Jamaica, Guyana en Trinidad & Tobago. Deze politieke en economische unie bestaat tegenwoordig uit vijftien volwaardige lidstaten en vijf partnerlanden die zijn gelegen op het Amerikaanse continent en in de Atlantische Oceaan (Caribisch gebied).
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Caricom
Carolina's Hoop, Plantage
Abraham Garcia Wijngaarde (1823-1915) had een directe band met Plantage Carolina's Hoop. Op 15 maart 1867 kocht hij de plantage op een veiling voor 55 gulden1. Hij kreeg toestemming van het gouvernement om de naam van de plantage te veranderen naar Carolina. Daarna stichtte hij het dorp Carolina op de grond van de plantage en transformeerde de suikerplantage in een houtgrond. De huidige plantage Carolina is een voorzetting van de oude suikerplantage Carolina's Hoop. Het ligt in een gebied dat deel uitmaakte van plantage Surimombo, dat eind 17e eeuw werd aangelegd door predikant Johannes Basseliers.
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Eigenarenmonument_Abraham_Garcia_Wijngaarde_%28Plantage_Carolina%29
Casas, Bartolomé de las
Bartolomé de las Casas (1484-1566) was een Spaanse priester en missionaris van de Dominicanen, vooral bekend als een fel tegenstander van de wreedheden die de inheemse bevolking van de Nieuwe Wereld door Spaanse kolonisten werden aangedaan. Hij wordt vaak aangeduid als de "Beschermer van de Indianen" vanwege zijn inzet om de rechten van de inheemse bevolking te beschermen. Las Casas had geen directe betrokkenheid bij Suriname, maar zijn werk en zijn pleidooien tegen de wreedheden van de koloniale overheersing hadden een bredere invloed op de koloniale praktijken in de hele Nieuwe Wereld, inclusief Suriname. Zijn inzet voor de rechten van de inheemse bevolking en zijn strijd tegen slavernij hebben een blijvende impact gehad op de manier waarop koloniale machten met inheemse bevolking omgingen.
Chinezen van Macau
In de 19e eeuw werden Chinese arbeiders uit Macau, dat toen een Portugese kolonie was, gerekruteerd om als contractarbeiders naar Suriname te komen. In 1858 werden vijfhonderd Chinese arbeiders geronseld onder bemiddeling van de Nederlandse consul in Macau. Ze werden echter volledig als slaven behandeld, ondanks hun contractuele status. Dit leidde tot veel misstanden en onrechtvaardigheden. De komst van deze Chinese arbeiders was een deel van een grotere trend van contractarbeid die plaatsvond na de afschaffing van de slavernij, waarbij plantages in Suriname op zoek gingen naar alternatieve arbeidskrachten. Uiteindelijk kwamen in de jaren vijftig en zestig van de 19e eeuw ongeveer 2.500 Chinezen naar Suriname.
Collegium Medicum
Het Collegium Medicum in Suriname werd opgericht in 1781 op initiatief van gouverneur Texier. Het was een toezichthoudend orgaan dat bestond uit dokters, chirurgijns en apothekers, en stond onder voorzitterschap van de Raad van Politie1. Het doel van het Collegium Medicum was om de medische zorg in de kolonie te reguleren en orde te handhaven. Medische Zorg: Op de plantages waren in eerste instantie vrijwel geen medische voorzieningen. Een veelgebruikt medicijn was daarom een 'shot' jenever. De medische zorg kwam hierdoor terecht bij de natuurgenezers, waarvan Kwasi het Kwasibita populariseerde. Leprozerie Voorzorg: In 1791 werd onder gouverneur Wichers de leprozerie Voorzorg aan de Saramaccarivier geopend. Vanaf 1763 werden alle pas aangekomen slaven onderzocht op lepra. Militair Hospitaal: Het eerste hospitaal in Suriname was een militair hospitaal, waar ook leprozen werden opgevangen. Dit hospitaal bestond al in 1911.
Combé, Nicolaes
Nicolaes Combé was een belangrijke figuur in de koloniale geschiedenis van Suriname. Aankomst in Suriname: Combé werd in 1667 door kapitein Dubois uit Berbice naar Suriname gehaald. Hij werd benoemd als secretaris van commandeur Abraham Crijnssen. Bestuursambtenaar: Combé vervulde verschillende functies, waaronder die van "Commies van vivres en ammunitie" (algemene intendant) en later "Ontvanger-generaal van 's Lands middelen". Hij was verantwoordelijk voor de administratieve en financiële zaken van de kolonie. Hugenoot: Combé was een Hugenootse vluchteling en schreef zijn brieven in het Frans. Hij was getrouwd met Anthoinette d'Outreleau. Kerkelijke rol: In 1669 werd Combé de eerste diaken van de Hervormde kerk in Suriname en in 1690 kerkmeester. Hij was ook betrokken bij de collecte voor de armenkas. Overlijden: Combé overleed in 1691 of 1692 in Paramaribo. Zijn naam wordt nog steeds herinnerd in de wijk Combé in Paramaribo, evenals de Kleine Combéweg en de Grote Combéweg.
Meer weten: https://suriname.nu/701vips/nicolaescombe.html
Over de wijk Combé: https://nl.wikipedia.org/wiki/Comb%C3%A9
Court Charity
De Broederschapsvereniging Court Charity is een afdeling van de Ancient Order of Foresters (A.O.F.), een liefdadigheidsorganisatie die in 1834 in Engeland werd opgericht. De Court Charity in Suriname werd opgericht op 29 juli 1886 door J.M.A. Abendanon, S.J. Thomoshuysen en J.F. Waakhuyzen. Het doel van de vereniging is om de eerbiediging van de persoonlijkheid, haar rechten en vrijheden te bevorderen, een goede broederschap en naastenliefde te kweken, en ethiek toe te passen. Het gebouw van Court Charity bevindt zich aan de Burenstraat 26 in Paramaribo en werd in 1909 ingewijd. Het gebouw is een monument en staat sinds 2002 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO2. De vereniging heeft ook een Court voor vrouwen, Court Humanitas, die in 1938 werd opgericht. De Court Charity speelt een belangrijke rol in de gemeenschap door ondersteuning te bieden aan leden bij ziekte, armoede en overlijden. De vereniging heeft ongeveer 1.600 leden en bestaat uit 17 courts.
Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Court_Charity
Crepy, Charles Francois Isaac de
Charles Francois Isaac de Crepy (1729-1775) was een invloedrijke figuur in de koloniale geschiedenis van Suriname. Hij was een zoon van Jacques de Crepy, een beroepsofficier, en was getrouwd met Marianna de la Brune1. De Crepy's waren Hugenoten en afkomstig uit Picardie, Noord-Frankrijk. Charles Francois Isaac de Crepy was eigenaar van de plantage Vreeland en bezat ook een buitenplaats aan de Kwattaweg, die nu bekendstaat als Charlesburg. Dit is een wijk in Paramaribo, die vernoemd is naar Charles Francois Isaac de Crepy. Het gebied staat ook bekend als Krepie in het Sranan Tongo.
Currie, Archibald
Archibald Currie (geboren op 7 maart 1888 in Beneden-Cottica, Suriname - overleden op 28 november 1986 in Rijswijk, Nederland) was een prominente Surinaamse politicus. Hij was de eerste geboren en getogen Surinamer die gouverneur van Suriname werd. Currie begon zijn loopbaan als landmeter en vervulde later verschillende functies, waaronder hypotheekbewaarder en hoofd van het Domeinkantoor. Hij was ook districtscommissaris en commissaris van politie te Paramaribo. Currie diende als landsminister van Financiën en later als landsminister van Economische en Sociale Zaken. Hij was premier van Suriname van 15 december 1954 tot 16 april 1955 en gouverneur van Suriname van 23 maart 1963 tot 24 september 1964. Currie speelde een belangrijke rol in de politieke geschiedenis van Suriname en wordt herinnerd als een van de belangrijkste leiders van het land. Er staat een beeld van hem, gemaakt door Jozef Klas, voor het presidentieel paleis in Paramaribo.
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Archibald_Currie